به گزارش قدس آنلاین به نقل نسیم، دیروز چهارشنبه در جلسه هیات دولت به ریاست دکتر روحانی واحد پول ایران، تومان و برابر با ۱۰ ریال تعیین شد. این خبر به قدری مهم و تعجب بر انگیز بود که تیتر اول بسیاری از رسانه‌ها شد. موضوع تغییر واحد پول ملی در حالی در هیات دولت مطرح شد که چندی پیش مسئولان دولتی درباره حذف سه صفر از پول ملی سخن گفته بودند که اقتصاددانان آن را غیر ضروری می‌دانستند. همچنین این دو موضوع مهم و کلیدی در حالی مطرح شده است که چندی پیش در بودجه سال آینده نرخ ارز ۳۳۰۰ تومان بسته شد که انتقادها و موافقت‌های زیادی در پی داشت. رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به حذف صفر از پول ملی و تغییر واحد پول کشور اظهار می‌کند که زمانی افزایش نرخ دلار به اقتصاد ما کمک می‌کند که عرضه و تقاضا در بازار قیمت آن را مشخص کنند؛ نه آنکه هرگاه بانک مرکزی اراده کرد قیمت دلار افزایش یا کاهش داشته باشد. عباس شاکری می‌گوید: «نه مخالف و نه موافق حذف صفر و تغییر واحد پول ملی هستم. بر این باورم که این دو موضوع در شرایط کنونی اقتصاد ایران هیچ اهمیتی ندارند و باید به مسائل مهم‌تر پرداخته شود.»
دیروز در جلسه هیات دولت که به ریاست دکتر روحانی برگزار شد، واحد پول ملی، تومان و برابر با ۱۰ ریال تعیین شد. چندی پیش هم درباره حذف سه صفر از پول ملی سخن گفته شده بود. حذف صفر از پول ملی و تغییر واحد پولی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تعیین تومان به عنوان واحد پول ملی با حذف صفر از پول ملی متفاوت است. به طور کلی، دلیل مخالفت‌ها برای حذف صفر از پول این بود که همه قیمت‌ها مضربی از هزار نیستند. بنابراین قیمت‌هایی که اعشاری است، به دلیل قدرت قیمت‌گذاری بالای صاحبان کالا و خدمات به طرف بالا می‌رود که این خود موجب تورم می‌شود. اگر ما می‌خواهیم صفر را از پول ملی حذف کنیم باید قیمت همه کالاها مضربی از هزار باشد یا اگر می‌خواهیم چهار صفر حذف کنیم باید مضربی از ۱۰ هزار باشد. این اقدام یک واکنش صوری و اسمی(nominal action) است. اقدام خاصی نیست و فقط می‌خواهند بگویند به جای آنکه در معاملات ریال مبنا قرار گیرد، تومان مطرح شود. باید گفت نه حذف صفر و نه تغییر واحد پولی در حال حاضر تاثیر چندانی بر اقتصاد ندارد. جالب است که دولت در روزهای اخیر ۶۰۰ تومان قیمت دلار را افزایش داده و به اینکه از ارزش پول ملی کاسته شده حساسیت نشان نمی‌دهد و به دنبال اقداماتی بی فایده مانند تغییر واحد پول ملی است.
باتوجه به آنکه موضوع افزایش قیمت دلار را مطرح کردید، همان‌طور که می‌دانید با افزایش نرخ دلار و رسیدن این نرخ به قیمت واقعی صادرات افزایش پیدا می‌کند و تولید رونق می‌گیرد و به طبع اشتغال هم ایجاد می‌شود. این موضوع را چطور ارزیابی می‌کنید؟
بله درست است، اما ابتدا باید واقعی شدن نرخ دلار را تعریف کنیم و به تعریفی صحیح از این موضوع برسیم. بانک مرکزی هر گاه اراده می‌کند ارز گران و ارزان می‌شود و به طور کلی بازار ارز در کشور موضوعیت ندارد، چه کسی می‌تواند درباره قیمت واقعی ارز و دلار سخن بگوید؟ آنهایی که چنین حرف‌هایی می‌زنند سال ۸۹ و ۹۰ هم چنین حرف‌هایی می‌زدند. نتیجه آن شد که آنها با این اقدامات، کشور را به چنان رکودی کشاندند که امروز شاهد آن هستیم. قیمت واقعی ارز را باید خود بازار و عرضه و تقاضا تعیین کند. ما سال‌هاست که بازار ارز نداریم. از روزی که نفت وارد اقتصاد ایران شد و عامل عرضه ارز را ارزهای نفتی، پتروشیمی و میعانات گازی تعیین کردند بازار ارز از بین رفت. همه مناسبات قیمتی بازار ارز هم در اختیار دولت است. بازار آنجاست که عوامل مختلف صادرکننده با کالاهای گوناگون صادراتی ارزآوری کنند. طرف عرضه و تقاضای ارز ذره‌ای و فراوان باشد و تلاقی این دو با هم بازار را شکل دهد. با این تفاسیر قیمتی که به دست می‌آید علامت‌دهنده است. سال‌هاست می‌گوییم کشور از رکود خارج شده، اما وقتی صنایع مختلف را بررسی می‌کنیم بسیاری از آنها تعطیل هستند. ما از مرداد سال جاری صادرات گاز را جزو صادرات غیرنفتی به حساب آوردیم؛ در حالی که افزایش صادرات گاز و پتروشیمی به معنای صادرات غیرنفتی نیست.
چه زمانی می‌توانیم بگوییم افزایش قیمت ارز به اقتصاد ما کمک می‌کند؟
زمانی هست که تولید مورد توجه است و رونق نسبی دارد، اما عوامل مولد ضعیف هستند؛ در این صورت اگر ما نرخ ارز را بالا ببریم و ارزش پول ملی را به طور موقت پایین بیاوریم صادرات را ارتقا می‌بخشیم، اما در حال حاضر شرایط این‌طور نیست. هم‌اکنون خام فروشی‌هایی تحت عنوان صادرات غیرنفتی صورت می‌گیرد که بسیاری از اقتصاددانان هم بلندگوی این اقدامات نادرست هستند. برای مثال تا می‌گوییم تولید نداریم، می‌گویند قیمت ارز را افزایش دهید، صادرات افزایش پیدا کند. ما قبلا نرخ دلار را چهار برابر کردیم. اشتغال افزایش داشت؟ تولید رونق گرفت؟ صادرات افزایش پیدا کرد؟
آیا موضوع تغییر واحد پول ملی و چنین اقداماتی را لازمه اقتصاد کشور نمی‌دانید؟
خیر، چنین اقداماتی در شرایط کنونی به هیچ عنوان اولویت ندارد. هم‌اکنون ما مشکلات بسیار زیادی در کشور داریم که در عرض سه هفته به طور قابل ملاحظه‌ای از ارزش پول ملی کاسته می‌شود که نقش بانک مرکزی در آن کاملا مشخص است. درباره این موضوعات هیچ بحثی نمی‌شود و فقط راجع به موضوعاتی مانند تغییر پول ملی سخن گفته می‌شود. در حال حاضر مردم در بنگاه‌های اقتصادی از تومان استفاده می‌کنند و فقط قراردادها به ریال نوشته می‌شود.
بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که حذف صفر از پول ملی و تغییر ریال به تومان در بازار تاثیر روانی ایجاد می‌کند. نظر شما در این مورد چیست؟
به اعتقاد من هیچ تاثیر روانی در بازار نخواهد داشت. به عنوان مثال مردم وقتی به بازار یا بنگاه اقتصادی می‌روند، از فروشنده نمی‌پرسند این کالا چند ریال است!؟ فقط در پرداخت‌هایی که با کارت اعتباری صورت می‌گیرد، به ریال محاسبه می‌کنند که درباره این موضوع هم یک صفر کمتر محاسبه کنند؛ چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
بنابراین با این دو اقدام مخالف هستید؟
نه مخالف هستم نه موافق. اعتقادم بر این است که هیچ تاثیری در بازار ندارد. سوال اینجاست که مساله کشور این است که صفر را از پول ملی حذف کنیم و واحد پول ملی را تغییر دهیم؟ بروید در ۲۰ روز اخیر آنهایی را که انبار کالاهای الکترونیک، لاستیک، خشکبار، فلزات وارداتی و... دارند، ببینید؛ ببینید تا چه اندازه برای آنها دستاورد سرمایه (capital gains) به وجود آمده است؛ صدها میلیارد تومان به این افراد تعلق گرفته است که احتمالا به سفرهای خارجی یا تقاضا برای کالاهای لوکس و تجملی منتج می‌شود و از آن طرف مواد اولیه کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای که خوراک تولید است گران می‌شود. همه اینها در حالی است که اقتصاد ما به طور قابل ملاحظه‌ای در رکود قرار دارد. در حال حاضر جز چند صنعت خاص که باعث رشد اقتصادی شدند سایر صنایع که اکثرا کوچک و متوسط هستند همه در رکود به سر می‌برند. بنابراین اینکه در چنین وا نفسایی بگوییم که قصد داریم واحد پول را به جای ریال تومان در نظر بگیریم، هیچ تاثیری در اقتصاد ما دیده نخواهد شد.
نظر شما